تادنا هلث در این مقاله به عوارض مصرف همزمان دارو ها اشاره کرده است، مصرف داروها بخش مهمی از درمان بیماری‌هاست، اما بسیاری از افراد بدون آگاهی، چند دارو را همزمان مصرف می‌کنند. در حالی‌که تداخل دارویی می‌تواند اثر داروها را تغییر دهد، اثربخشی آن‌ها را کاهش دهد یا حتی خطر عوارض جانبی را چند برابر کند. آشنایی با مفهوم تداخل دارویی و شناخت موارد خطرناک، نقش مهمی در حفظ سلامت بدن دارد.
۱. تداخل دارویی یعنی چه؟
تداخل دارویی زمانی رخ می‌دهد که دو یا چند دارو به‌صورت همزمان مصرف شوند و بر اثر یکدیگر تأثیر بگذارند. این تأثیر ممکن است باعث کاهش اثر درمانی دارو، افزایش عوارض جانبی یا حتی بروز مسمومیت شود. تداخل‌ها می‌توانند بین دو داروی شیمیایی، دارو و مکمل غذایی، دارو و داروی گیاهی یا حتی دارو و برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها اتفاق بیفتند.
۲. انواع تداخل دارویی
تداخل‌های دارویی را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
الف) تداخل دارویی – دارویی
زمانی است که دو داروی شیمیایی اثر یکدیگر را تغییر می‌دهند.
مثلاً:
- مصرف همزمان آسپرین و ایبوپروفن می‌تواند خطر خون‌ریزی معده را افزایش دهد.
- ترکیب آنتی‌بیوتیک‌ها با داروهای ضدبارداری خوراکی، ممکن است اثربخشی قرص‌های جلوگیری را کاهش دهد.
- مصرف داروهای ضدافسردگی (SSRI) با داروهای ضدسرفه حاوی دکسترومتورفان می‌تواند باعث افزایش بیش از حد سروتونین و بروز «سندروم سروتونین» شود که خطرناک است.
ب) تداخل دارو با غذا
بعضی غذاها جذب یا اثر داروها را تغییر می‌دهند.
برای مثال:
- مصرف گریپ‌فروت با برخی داروهای قلبی یا فشار خون، می‌تواند میزان دارو را در خون به‌طور خطرناکی بالا ببرد.
- لبنیات با برخی آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل تتراسایکلین) تداخل دارد و جذب دارو را کاهش می‌دهد.
- نوشیدن چای یا قهوه بلافاصله بعد از خوردن قرص آهن، جذب آن را کم می‌کند.
ج) تداخل دارو با مکمل یا گیاهان دارویی
گاهی مکمل‌ها یا داروهای گیاهی، اثر داروهای اصلی را مختل می‌کنند.
نمونه‌ها:
- گیاه خارمریم (St. John’s Wort) اثر داروهای ضدافسردگی و قرص‌های ضدبارداری را کاهش می‌دهد.
- جینکو بیلوبا در کنار داروهای رقیق‌کننده خون، می‌تواند خطر خون‌ریزی را افزایش دهد.
- مصرف همزمان ویتامین E با داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین، احتمال خون‌ریزی را بالا می‌برد.
۳. چرا تداخل دارویی خطرناک است؟
تداخل دارویی می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند کاهش اثر درمانی دارو (درمان ناقص یا بازگشت بیماری)، افزایش سطح دارو در خون (مسمومیت دارویی)، آسیب به اندام‌ها مانند کبد، کلیه یا معده و افزایش عوارض جانبی مانند سرگیجه، تهوع، افت فشار یا خون‌ریزی داخلی شود. حتی در مواردی، تداخل دارویی ممکن است تهدیدکننده زندگی باشد، به‌ویژه در بیماران قلبی، سالمندان و کسانی که چند دارو را همزمان مصرف می‌کنند.
۴. چگونه از تداخل دارویی پیشگیری کنیم؟
برای جلوگیری از تداخل خطرناک داروها، رعایت چند نکته ضروری است:
- همیشه داروهای مصرفی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
- هیچ‌گاه داروی جدید را بدون مشورت با پزشک شروع نکنید.
- از مصرف همزمان داروهای گیاهی یا مکمل‌های غذایی بدون نظر متخصص خودداری کنید.
- بروشور داخل جعبه دارو را با دقت مطالعه کنید و درباره‌ی غذاهای ممنوعه اطلاعات کسب کنید.
- داروهای خود را در زمان و مقدار مشخص شده مصرف کنید و از تغییر خودسرانه دوز بپرهیزید.
جمع‌بندی
در این مقاله تادنا هلث با تحقیقاتی که انجام داده است سعی کرده است اطلاعات شما را در مورد تداخل دارویی بالا ببرد، تداخل دارویی یکی از دلایل مهم کاهش اثر داروها و بروز عوارض خطرناک در بیماران است. شناخت این تداخل‌ها و آگاهی از نحوه‌ی پیشگیری از آن‌ها می‌تواند جان بیمار را نجات دهد. هرگز دارویی را بدون مشورت با پزشک یا داروساز مصرف نکنید و در صورت بروز علائم غیرعادی پس از مصرف همزمان داروها، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.