در چند سال اخیر، داروهای خانواده‌ی GLP-1 مثل سِماگلوتاید (Semaglutide) با نام‌های تجاری معروفی مانند Ozempic و Wegovy، و همچنین تیرزپتاید (Tirzepatide) با نام Mounjaro، به یکی از محبوب‌ترین روش‌های کاهش وزن در جهان تبدیل شده‌اند.
این داروها در اصل برای درمان دیابت نوع ۲ ساخته شده‌اند، اما به دلیل تأثیر چشمگیرشان در کاهش اشتها و وزن بدن، توجه زیادی در میان مردم و حتی شبکه‌های اجتماعی به خود جلب کرده‌اند.
اما در همین روند، FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) هشدار داده که تعداد زیادی از داروهای تقلبی یا غیرمجاز GLP-1 وارد بازار شده‌اند که می‌توانند برای سلامتی خطرناک باشند.
مشکل از کجا شروع شد؟
در بازار دارویی آمریکا (و حتی جهانی)، برخی شرکت‌ها و فروشگاه‌های اینترنتی شروع به فروش نسخه‌های بدون مجوز و آزمایش نشده‌ی داروهای GLP-1 کرده‌اند.
روی بسته‌های این محصولات معمولاً نوشته می‌شود:
“For research purposes only” یا “Not for human consumption”
(فقط برای تحقیقات – مناسب مصرف انسانی نیست)
اما در واقع این داروها مستقیماً به مصرف‌کنندگان فروخته می‌شوند، گاهی حتی با دستورالعمل دوز مصرفی برای انسان!
به همین خاطر FDA اعلام کرده این محصولات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
مقدار نادرست ماده فعال (خیلی زیاد، خیلی کم یا حتی صفر)
وجود ترکیبات ناشناخته یا مضر
تولید در محیط‌های غیربهداشتی و غیرکنترل‌شده
برچسب‌گذاری دروغین برای فریب مصرف‌کنندگان
داروهای GLP-1 چگونه عمل می‌کنند؟
GLP-1 (یا Glucagon-Like Peptide-1) نوعی هورمون طبیعی در بدن است که باعث:
کاهش اشتها،
کند شدن تخلیه معده،
افزایش ترشح انسولین،
و در نهایت کاهش قند خون می‌شود.
داروهایی مانند Ozempic و Wegovy با تقلید از عملکرد این هورمون، هم به کنترل قند خون در بیماران دیابتی کمک می‌کنند و هم باعث کاهش وزن می‌شوند.
خطر داروهای غیرمجاز GLP-1
FDA تأکید کرده که داروهای تقلبی یا ترکیبی که خارج از نظارت سازمان ساخته می‌شوند، می‌توانند عوارض شدید و غیرقابل پیش‌بینی ایجاد کنند، از جمله:
حالت تهوع، استفراغ و اسهال شدید
افت خطرناک قند خون (هیپوگلیسمی)
واکنش‌های آلرژیک
التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)
یا حتی آسیب کبدی و کلیوی
در برخی موارد، بیماران از فرمول‌های تزریقی خانگی یا اینترنتی استفاده کرده‌اند که نه تنها استاندارد نبودند، بلکه ترکیب دقیقشان هم مشخص نبوده است.
توصیه‌های FDA برای بیماران
سازمان غذا و دارو به مردم هشدار داده:
داروهای GLP-1 را فقط با نسخه پزشک دریافت کنید.
فقط از داروخانه‌های معتبر و دارای مجوز (State-Licensed Pharmacies) خرید کنید.
از خرید داروهایی که نوشته شده «برای تحقیقات» یا «غیرقابل مصرف انسانی» به‌شدت پرهیز کنید.
هرگونه عارضه یا واکنش غیرمنتظره را از طریق سامانه MedWatch به FDA گزارش دهید.
پیام به پزشکان
FDA از پزشکان و داروسازان خواسته تا بیماران خود را از خطرات داروهای غیرمجاز آگاه کنند و در صورت مشاهده عوارض یا مشکوک بودن داروها، آن را گزارش دهند. همچنین باید مراقب باشند که ترکیبات تزریقی GLP-1 که به صورت “compounded” یا ترکیبی در داروخانه‌ها ساخته می‌شوند، تنها در موارد خاص و با دوز مشخص پزشکی تجویز شوند.
جمع‌بندی
محبوبیت داروهای کاهش وزن باعث شده سودجویان از عطش مردم برای لاغری سریع سوءاستفاده کنند.
داروهای GLP-1 در صورتی که به‌درستی و زیر نظر پزشک استفاده شوند، اثرات علمی و مؤثر دارند، اما مصرف محصولات غیرمجاز می‌تواند سلامت فرد را به‌طور جدی تهدید کند.